Suy nghĩ là thứ không cầm nắm được, nhưng lại đứng phía sau tay lái, điều khiển hướng đi và hành động của mình. Tại sao cậu đã áp dụng các phương pháp khác nhau để quản lý tài chính cá nhân, mà vẫn thấy không ổn? Có lẽ những cách tư duy về tài chính cá nhân này đang cản đường chúng ta.

#1 Tư duy giàu nghèo

Bộ não có xu hướng cắt thực tại ra thành những mảng đối lập: trắng và đen, tốt và xấu, vui và buồn. Nhưng thực tại là một chuyển động nhịp nhàng và tinh vi giữa các sắc thái.

Những cuốn sách dạy làm giàu thường đánh vào sự thiên vị về suy nghĩ này. Hoặc là cậu giàu hoặc là cậu nghèo. Làm thế này thì sẽ giàu, sống thế kia thì sẽ nghèo. Thực tế sự phân bổ về sự giàu nghèo trong xã hội là một biểu đồ hình chuông:

Đa số chúng ta là tầng lớp trung lưu. Để thuộc vào 5% những người giàu nhất, một người cần nhiều hơn đơn thuần là năng lực của bản thân. Cơ hội trong cuộc sống, hỗ trợ từ gia đình, môi trường kinh tế, đóng vai trò không nhỏ.

Tuy vậy, giàu có và tự do tài chính không đồng nghĩa. Tôi biết có người thu nhập nửa triệu đô/năm khi ngừng làm việc khánh kiệt về tài chính. Tôi cũng biết người có thu nhập hạn hẹp, nhưng tự do về tiền bạc. Bởi vì, họ biết mình có bao nhiêu, mình cần gì và KHÔNG cần gì.

Khi tài chính của mình không dư dả, mình càng cần kiến thức và kỷ luật, để chuyện tiền bạc không chiếm hữu hết thời gian và năng lượng của chúng ta.

#2 Quản lý tài chính cá nhân không phải là thắt lưng buộc bụng

Nhiều người đánh đồng việc lên kế hoạch và kiểm soát chi tiêu là cắt giảm tối đa. Điều này giống với việc một người muốn giảm cân. Họ chuyển từ ăn 3 bữa chính, 2 bữa phụ hàng ngày, xuống chỉ uống nước lọc không ăn gì. Sau vài tuần, họ trở lại lối sống cũ và ăn nhiều hơn trước.

Vài năm gần đây, nhiều người cổ vũ phong trào độc lập tài chính và nghỉ hưu sớm (lúc 40-50 tuổi). Tiếng Anh: F.I.R.E = financial independence & retire early. Để đạt được mục tiêu đó, họ tiết kiệm tối đa, có thể lên tới 50-70% thu nhập hiện tại.

Với tôi, bản chất của phong trào này là: thắt lưng buộc bụng hôm nay (đời sống thực tại), dồn cho ngày mai (chưa chắc đã tới). Sau đó, đợi đến lúc nghỉ hưu sớm (40 tuổi) để làm những điều mình thích.

Câu hỏi là, tại sao chúng ta cần nghỉ hưu sớm? Chẳng phải, công việc ngoài là nguồn thu nhập, còn mang lại niềm vui và ý nghĩ nhất định trong cuộc sống của mỗi người, ngay trong giờ phút hiện tại? Tại sao ta lại luôn chạy về tương lai?

Tóm lại, quản lý tài chính có thể bao gồm thắt lưng buộc bụng khi bạn rơi vào thời kỳ khó khăn về tài chính. Tuy nhiên, theo tôi, trong trường hợp thông thường, quản lý tài chính là:

Quản lý tài chính không phải là thắt lưng buộc bụng, chảy xuống rồi hết như chiếc đồ hồ cát, mà cần sự đều đặn và liên tục của chiếc đồng hồ kim.

#3 Quản lý tài chính cá nhân khác với ghi chép chi tiêu

Vài người nghĩ, việc bỏ giấy ghi chép hàng ngày, như mua rau hết bao nhiêu, mua xà phòng tốn thế nào, giúp họ kiểm soát chi tiêu hiệu quả.

Việc này giống như việc xem một bức tranh, và tiến lại sát nó, xem từng chi tiết, nhưng không hiểu bức tranh vẽ gì. Việc đi vào tiểu tiết nhỏ nhặt không có ích nhiều cho việc quản lý tài chính, mà còn làm cậu nhanh nản.

Lời khuyên của tôi:

Vì sao biểu đồ này có ích cho việc kiểm soát tài chính? Bởi vì, nó chỉ ra:

#4 Quản lý tài chính cá nhân không phải một lần và bất biến

Cậu đọc một cuốn sách, hay chiếc blog về quản lý tài chính, hiểu, thích và làm theo. 3 tháng sau, quay trở lại, thấy tài chính của mình vẫn lủng củng, không biết tiền đi đâu mà cạn. Nguyên nhân có thể là:

Thứ nhất, chỉ dọn dẹp tài chính của mình một lần rồi bỏ đấy, giống như việc đi đến phòng tập thể dục, đẩy tạ vài tuần. Sau đó, nghĩ cơ thể mình sẽ săn chắc mãi mãi.

Thứ hai, mỗi người có một lối sống và giá trị khác nhau. Vì vậy, cách Hoàng tiêu dùng khác với cách cậu tiêu dùng. Hoàn cảnh sống cũng liên tục thay đổi. Cách cậu chi tiêu lúc 20 tuổi độc thân khác với khi 30 tuổi, có 2 con nhỏ.

Cậu nghĩ, quản lý tài chính giống thế này:

Thực tế là:

Nếu quản lý tài chính không phải là công việc một lần và bất biến, thì nó là gì? Theo tôi, chúng ta nên:

Sự đều đặn này giống như cách làm việc của phòng tài chính trong một công ty. Bộ phận này có các phân tích hàng tháng/quý về sức khỏe tài chính của doanh nghiệp. Từ đó, có điều chỉnh kịp thời và phù hợp. Thay vì đợi đến khi các khoản lỗ đã phình to.

Nói tóm lại, đối với tài chính cá nhân:

#5 Quản lý tài chính cá nhân cần thực hành không phải lý thuyết

Cậu chắc sẽ ngạc nhiên, khi biết không phải người làm tư vấn tài chính cá nhân nào cũng có sức khỏe tài chính tốt. Vì hiểu lý thuyết, giảng bài cho người khác thì dễ. Tự bản thân mình làm lại không dễ. Vượt qua những rào cản như: thiếu thời gian, không có động lực, nghiện mua sắm cần sự luyện tập trong thực tế.

Tương tự, có những người đọc rất nhiều về quản lý tài chính, biết nhiều lý thuyết và mà không bắt tay vào làm. Nó giống như thuộc lòng các động tác thể dục trong đầu, nhưng chả bao giờ ra sân tập thể dục.

Vì vậy, điều cậu cần để có một sức khỏe tài chính tốt là xắn tay áo lên và thực hành. Get your hands dirty 😉

***

*Bài viết tới tôi sẽ đề cập những bước thực hành cụ thể trong việc lên kế hoạch và kiểm soát chi tiêu.

*Đọc thêm Tài chính cá nhân, 5 nguyên tắc căn bản, để nắm rõ các khái niệm nòng cốt và nguyên tắc cơ bản của tài chính

***

Gần đây, một số nội dung của blog bị copy và chia sẻ mà không trích nguồn. Nội dung và hình ảnh gốc đăng tải tại trang này mặc định thuộc bản quyền của Perspective Plus. Khi trích dẫn vui lòng nêu rõ tên blog và link gốc của bài viết cùng tên tác giả Thu Hà. Xin cảm ơn.